Zeytin Kara Koşnili (Saissetia oleae)
Zeytin kara koşnili (Saissetia oleae), sıcak iklimlerde yaygın olarak görülen kabuklu bit türüdür. Bu zararlı, özellikle zeytin ağaçlarında büyük zararlara neden olabilmektedir. Başlıca zarar şekli, konukçusu olduğu ağaçlarda bitki öz suyunu emerek beslenmesi ve fumanjin oluşuna neden olmasıdır. Kara küf olarak da bilinen fumanjin, bu zararlının salgıladığı madde ile oluşmaya başlar. Ağaç yüzeyinde birikmeye başlayan fumanjin, zamanla bitkinin fotosentezini engeller. Fotosentezin azalmasıyla ağaçlarda; dal kurumaları, meyve dökme hatta şiddetli enfeksiyonlarda ağaç kayıpları gözlemlenebilir. Kısacası, erken dönemde önlem alınamayan alanlarda, üreticiler için büyük bir tehdit oluşturur. Bu yazımızda, zeytin kara koşnili ile etkili mücadele yöntemlerinden bahsedeceğiz.
Zeytin Kara Koşnilinin Yaşam Döngüsü
Zeytin kara koşnilinin yaşam döngüsü, dişi bireylerin yumurtalarını bırakması ile başlar. Yumurtlama dönemi Nisan ayından Eylül ayına kadar devam eder. Yumurtaların açılma süresi sıcaklığında etkisiyle 1 ila 3 ay arasında değişir. Yumurtadan çıkan larvalar, sürgünlere yerleşerek birinci döneme geçerler. Birinci dönem larvalar, turuncu sarı renkte ve hareketsizdir. ikinci dönemde ise, rengi açılarak krem rengine döner, sırtta H harfine benzer bir şekil belirmeye başlar. Yaz sonuna doğru 3. döneme geçen larvalar, boyut olarak gelişerek yaşamlarına kış boyunca devam ederler. Kışı geçiren larvalar, havalarında ısınmasıyla ergin hale gelir. İlk aktif larvalar mayıs haziran gibi görülmeye başlar. Bu zararlının ana konukçusu zeytindir. Ege bölgesinde narenciye, çınar, ayva, nar, defne gibi bitkilerde de bulunmakta ve zarar yapmaktadır.
Zeytin Kara Koşnilinin Zarar Şekli
Kara koşnilinin ergin ve larvaları bitki özsuyunu emerek beslenirler. Bu beslenme sırasında tatlı bir madde salgılarlar. Bu tatlı maddenin üzerinde mantarlar üreyerek fumanjin oluşturur. Fumanjin yoğunluğunun artmasıyla “karaballık” adı verilen görünüm oluşur. Bu yapı ile, bitkinin fotosentez olayı azalır. Hem özsuyu emilen, hem de fotosentezi engellenen ağaçlarda, zamanla kurumalar ve meyve dökülmeleri yaşanır. Önlem alınamayan durumlarda %60-70 oranında ürün kaybı yaşanabilir. Sorunla mücadele edilmeyen durumlarda ise meyve verimi tamamen durur.
Zeytin Kara Koşniliyle Mücadele Yöntemleri
Zeytin kara koşnili ile fiziksel mücadelede, budama oldukça önemlidir. Düzenli olarak kuruyan dallar temizlenerek, iç dallarda hava akışı sağlanmalıdır. Kimyasal mücadelede ise 2 sefer ilaçlama yapılır. İlaçlama zamanı larvaların aktif olduğu zamana göre ayarlanmalıdır. Bu dönem, zararlının bulunduğu sürgünleri takip ederek belirlenir. İlk ilaçlama yumurtanın %50’sinin açıldığı dönemde yapılır, bu dönem genellikle mayıs sonuna denk gelmektedir. İkinci ilaçlamada ise, yumurta açılmasının %90 olduğu dönemde yapılır.
